امروزه انواع مختلف رنگ چوب در سطح بازار موجود است و به تبع آن، روشهای رنگ کاری چوب نیز بسیار متنوع شده است. شاید برای شما هم سوال باشد که رنگ مناسب برای چوب چه رنگی است؟ برای پاسخ به این پرسش باید عوامل مختلفی بررسی شوند تا بتوان به جواب درستی رسید. پیش از آن باید انواع رنگ چوب را بشناسید و با ویژگی‌های آن‌ها آشنا شوید.
آموزش رنگ کردن چوب نیز مستلزم داشتن این دانش است. در مطلب پیش رو که به رنگ چوب و رنگ کاری چوب اختصاص یافته است، خواهیم دید رنگ مخصوص چوب چیست و روش های رنگ کاری چوب به چه صورت است. با ما همراه باشید.
هدف از رنگ کاری چوب چیست؟
انواع رنگ چوب پیش از این که به دلایل زیبایی‌شناسانه و بهبود کیفیت بصری استفاده شوند، به قصد محافظت از المان‌‌های چوبی در برابر آسیب‌های خارجی اجرا می‌شوند. در واقع همه روش های رنگ کاری چوب در وهله اول برای افزایش دوام سطوح چوبی طراحی شده‌اند و سپس متناسب با سلیقه کاربر، جنبه‌های زیبایی و دکوراتیو را در نظر می‌گیرند.
چوب خام و پرداخت نشده، در معرض آسیب‌های مختلف شیمیایی و فیزیکی است که عمر و استحکام آن را به شدت کاهش می‌دهد. انواع آسیب‌هایی که سطح چوب خام را تهدید می‌کنند، از قبیل زیراند:
- هوا زدگی (واکنش سطح چوب با اکسیژن و پوسته پوسته شدن آن)
- جذب رطوبت و پوسیدگی زودهنگام
- نفوذ حشرات، قارچ و کپک
- آسیب سطح چوب توسط اشعه UV خورشید
- آلودگی و کثیف شدن سطح چوب
رنگ مخصوص چوب چیست؟
معرفی انواع رنگ چوب و روشهای رنگ کاری، موردی است که در این بخش به آن می‌پردازیم. رنگ مخصوص چوب باید بتواند آن را از عواملی که در بالا ذکر شد محافظت کند. انواع مختلف رنگ چوب که به این منظور در بازار وجود دارد، در ادامه ذکر شده است؛ هرکدام از آن‌ها ویژگی‌های مختص خود را دارند.
معرفی 5 نوع رنگ مناسب چوب:
- رنگ پلی اورتان چوب
- رنگ فوری یا سلولزی چوب
- رنگ نیم پلی استر چوب
- رنگ پلی استر چوب
- رنگ‌های روغنی گیاهی یا صنعتی
برای شناخت انواع رنگ چوب مبلمان یا هر سطح چوبی دیگر، یعنی 5 موردی که در بالا ذکر شد، باید ویژگی انواع رنگ و تینرهای مناسب برای رنگ کاری چوب را بشناسید.
رنگ پلی اورتان چوب:
پلی اورتان یکی از بهترین سیستم‌های روز رنگ‌کاری چوب در دنیا است. رنگ‌های پلی اورتان دو جزئی هستند و برای خشک شدن نیاز به جزء دوم خود (ماده‌ای به نام هاردنر) دارند. رنگ پلی اورتان بر پایه رزین اکریلیک و هاردنر آن بر پایه ایزوسیانات ساخته می‌شود. پس از ترکیب این دو جزء، پیوند قوی یورتانی که بین آن‌ها شکل می‌گیرد باعث خشک شدن رنگ خواهد شد.
این رنگ‌ها هرگز در مجاورت هوا به تنهایی خشک نمی‌شوند. در عوض، پیوند مستحکمی که بین دو جزء آن شکل می‌گیرد، سطح چوب را در برابر نفوذ عوامل مخرب خارجی مثل رطوبت و اشعه فرابنفش خورشید مقاوم می‌کند. از این رو رنگ پلی اورتان چوب برای استفاده در فضای باز نیز مناسب است. برای رقیق‌سازی آن‌ها باید از تینر مخصوص پلی اورتان استفاده کرد. به طور کلی مقاومت شیمیایی و مکانیکی (مقاومت در برابر ضربه و خط و خش) در این گروه از رنگ چوب بسیار بالا است.
رنگ فوری چوب (رنگ سلولزی):
از قدیمی‌ترین انواع رنگ چوب مبلمان که هنوز هم محبوبیت خود را در روشهای رنگ کاری چوب حفظ کرده است، رنگ‌های فوری یا سلولزی هستند. این رنگ‌ها بر پایه رزین آلکیدی و نیترات سلولز ساخته شده‌اند و تک جزئی هستند. تک جزئی بودن به این معنی است که در مجاورت هوا به تنهایی خشک می‌شوند و سرعت خشکایی بسیار بالایی دارند؛ از این رو به آن‌ها رنگ فوری نیز گفته می‌شود.
رنگ‌های فوری مثل رنگ‌های پلی اورتان ضد آب نیستند و مقاومت UV نیز ندارند؛ پس صرفا برای کاربری‌های داخلی و به دور از نور خورشید و رطوبت مناسب‌اند. حلال رقیق‌کننده آن‌ها انواع تینرهای فوری هستند.
رنگ‌های نیم پلی استر چوب:
برای اجرای این دسته از رنگ‌های اسیدی، به دلیل ویژگی‌های خاص شیمیایی آن‌ها، حتما باید از ماسک مخصوص استفاده شود. رنگ نیم پلی استر دو جزئی است که جزء اصلی آن بر پایه اسید کیورینگ و هاردنر آن بر پایه اسید سولفونیک ساخته شده است. با وجود هواخشک نبودن این محصول، سرعت خشکایی آن نسبتا بالا است.
رنگ نیم پلی استر مانند رنگ‌های فوری و پلی اورتان در دو نوع مات و براق تولید می‌شود و نوع براق آن از درخشندگی بسیار بالایی برخوردار است. حلال رقیق‌کننده آن تینر فوری است و به هیچ عنوان مقاومت UV و رطوبتی ندارد. تا حدی که حتی جای لکه یک لیوان داغ روی میزی که با نیم پلی استر رنگ شده باشد می‌تواند تا همیشه باقی بماند.
رنگ پلی استر چوب:
مهم‌ترین ویژگی رنگ‌های پلی استر در این است که براقیت بی‌نظیری روی سطح چوب ایجاد می‌کنند؛ به نحوی که به نظر می‌رسد یک لایه شیشه روی سطح کار اجرا شده باشد. خصوصیت مهم بعدی این است که پلی استرها در ضخامت‌های بسیار بالا نیز خشک می‌شوند. این رنگ‌ها سه جزئی هستند و برای رسیدن به خشکایی به پراکسید (به عنوان هاردنر) و کبالت (به عنوان شتاب‌دهنده) نیاز دارند. رنگ‌های پلی استر در برابر اشعه یو وی خورشید به مرور زمان، اندکی زردگرایی از خود نشان خواهند داد.
رنگ‌های روغنی گیاهی یا غیرگیاهی:
رنگ‌های روغنی گیاهی چوب مثل روغن بزرک یا انواع غیر گیاهی آن مثل رنگ وودکر دیوکس، اصولا به صورت تک لایه و بدون نیاز به زیرسازی با آستر اجرا می‌شوند. این دسته از رنگ‌ها معمولا حلال فرار ندارند و به همین دلیل با سرعت بسیار بالایی خشک می‌شوند. در واقع مهم‌ترین خصوصیت این رنگ‌های روغنی، اجرای ساده آن‌ها و سرعت خشکایی بسیار بالا است. این رنگ‌ها صرفا برای رنگ کاری چوب به صورت ترنسپرنت (موج نما و شفاف) کاربرد دارند.
انواع روشهای رنگ کاری چوب، پوششی و غیر پوششی:
پس از صحبت پیرامون انواع رنگ چوب، مهم‌ترین تقسیم‌بندی برای روشهای رنگ کاری چوب، در مورد پوششی و یا غیر پوششی بودن سیستم رنگی است. سطوح چوبی بسته به هدف و شرایط پروژه، اصولا به یکی از این دو روش رنگ‌کاری می‌شوند. توضیح این دو روش و موارد کاربرد هرکدام را در ادامه ملاحظه می‌فرمایید.
رنگ کاری چوب به روش پوششی:
در این سیستم، محصولات مورد استفاده دارای فام رنگی و غیر شفاف هستند. به این ترتیب تمام خطوط چوب و طرح طبیعی آن زیر لایه‌های رنگ پنهان می‌شود و سطح چوب کاملا کاور می‌شود. کاربرد این روش رنگ کاری، در پروژه‌هایی است که نمایان شدن بافت اصلی چوب اهمیتی نداشته باشد و یا حتی به دنبال پوشیده شدن کامل سطح کار باشیم؛ مانند رنگ‌آمیزی سطوح MDF.
رنگ کاری چوب به روش غیر پوششی:
در این روش، از رنگ‌های شفاف و بدون فام رنگی استفاده می‌شود. معمولا برای اجرای این سیستم، از سیلر و کیلر استفاده می‌کنند. هدف از رنگ‌کاری چوب به روش غیر پوششی، نمایان شدن طرح زیبا و طبیعی چوب است. در اصطلاح به این سیستم، موج نما یا ترنسپرنت گفته می‌شود که کاربرد گسترده‌ای در صنعت رنگ کاری چوب دارد.
مراحل رنگ کردن سطوح چوبی:
رنگ کاری سطوح چوبی بسته به کیفیت مورد نظر، نوع رنگ و نوع سیستمی که برای آن انتخاب می‌کنیم، می‌تواند تعداد مراحل مختلفی داشته باشد. ما در این بخش توضیحی از رنگ کردن وسایل چوبی در چهار مرحله را ارائه خواهیم کرد. آموزش رنگ کاری چوب در این چهار مرحله به صورت سیستم پوششی اجرا خواهد شد.
- آماده سازی سطح: در این مرحله، سطح چوب باید از آلودگی‌های مرئی پاک شود و سنباده‌کاری اولیه انجام پذیرد.
- اجرای آستر: بسته به نوع رنگ انتخابی، پرایمر یا بتونه مناسب آن، با پیستوله رنگ اجرا می‌شود. پس از خشکایی عمقی، سطح چوب باید مجددا سنباده کاری شود. در صورت لزوم، فرایند پیاده‌سازی آستر را می‌توان بار دیگر اجرا کرد.
- اجرای رنگ رویه (پوشش اصلی): پس از آستر، رنگ رویه اصلی اجرا می‌شود. می‌توان از ابزارهای متفاوتی برای پیاده‌سازی آن استفاده کرد؛ ولی معمولا استفاده از پیستوله رنگ‌پاش (اسپری) نتیجه بهتری ارائه می‌دهد.
- اجرای لاک شفاف (کیلر): اجرای این مرحله در سیستم پوششی رنگ‌کاری چوب، ضروری نیست. ولی در صورت اعمال کیلر این اطمینان را پیدا می‌کنید که لایه رنگ اصلی ماندگاری بیشتری خواهد داشت. همچنین بسته به نوع کیلر انتخابی، سطح چوب ماتی یا براقی بیشتری پیدا خواهد کرد.
در صورت تمایل به رنگ کاری چوب به روش غیر پوششی، این پروسه در سه مرحله قابل اجرا است و در نهایت یک سطح موج‌نما با نمایان شدن طرح طبیعی چوب خواهید داشت. در این سیستم نیز در مرحله اول، سطح باید مشابه سیستم پوششی آماده‌سازی شود. سپس به عنوان آستر، باید از سیلرهای شفاف استفاده کرد. در آخر برای محافظت از سیلر، باید لاک شفاف رویه یا همان کیلر را اعمال کرد که می‌تواند مات یا براق باشد.
جمع بندی:
شناخت انواع مختلف رنگ چوب و همچنین آموزش رنگ کردن چوب، یک حرفه کاملا تخصصی است که نیاز به یک دوره کامل کسب مهارت به صورت تجربی و تئوری دارد. با این حال در این متن سعی شد انواع رنگ چوب مبلمان و معرفی 5 نوع رنگ مناسب چوب، به مختصر و مفیدترین شکل ممکن بیان شود؛ همچنین آموزش رنگ کاری چوب: راهنمای 0 تا 100 به فارسی در دو سیستم پوششی و غیر پوششی برای علاقه‌مندان این حوزه ارائه شده است. درضمن برای خرید رنگ چوب می‌توانید از فروشگاه دیاکوپارس انواع رنگ چوب دیوکس، گنج و فیلی‌بویا را خریداری کنید.